Een lobby voor gezondheid of miljarden omzet?

Opinie – Met een omvang van bijna $6 miljard op jaarbasis vertegenwoordigde influenza in 2019 de grootste wereldwijde vaccinmarkt.¹ In 2021 leverden COVID-19-vaccins ten minste $60 miljard (USD) op – oftewel tienmaal zoveel in slechts twee jaar tijd.² Een spectaculaire vertoning in een domein dat voorheen slechts mondjesmaat groeide. Ondanks deze indrukwekkende cijfers vragen velen zich nu af hoe snel deze markt kan worden afgebouwd. Wellicht een vreemd vraagstuk vanuit zakelijk perspectief, maar duidelijk de behoefte van mensen over de hele wereld omdat zo’n ommekeer het einde van de pandemie zou betekenen.

Blijft COVID een plaag van dezelfde kracht en omvang?

Het afstoten van deze markt lijkt echter niet eenvoudig en wordt ook niet verwacht. De voorspellingen van marktanalisten lopen uiteen, maar de meeste tonen een steile curve omhoog: zelfs tot meer dan $100 miljard in 2027.³ Betekenen deze prognoses dat COVID een plaag van dezelfde kracht en omvang zal blijven of zijn er andere factoren in het spel? Als het coronavirus in de toekomst bij de meesten een seizoensgriepje tot gevolg zal hebben, waarom zou de vaccinmarkt dan niet ‘normaliseren’ tot het niveau van influenza? In hoeverre zijn de belangen van de maatschappij, vaccinproducenten en regeringen op elkaar afgestemd?

Pfizer stoomde twee jaar geleden nog af op slechte resultaten

Waar COVID duidelijk geen warm welkom kreeg in de samenleving, zijn er nu verschillende bedrijven die floreren in deze markt. Eén farmaceutische gigant in het bijzonder heeft hiervan geprofiteerd. Terwijl Pfizer slechts twee jaar geleden nog afstoomde op slechtere resultaten door aflopende octrooien⁴, is de totale omzet nu bijna verdubbeld naar $82 miljard, waarvan $36 miljard op basis van 2,3 miljard verkochte dosissen mRNA-vaccin Comirnatiy.⁵ Pfizer’s beurswaarde is 40% gestegen naar $296 miljard – ongetwijfeld tot de vreugde van aandeelhouders. Verschillende andere vaccinbedrijven, zoals Moderna Therapeutics en AstraZeneca, rapporteren ook miljarden aan omzet in dit domein. Wat doen dergelijke verkoopniveaus met de intenties op directieniveau? Natuurlijk beschouwen velen de vaccins als belangrijke hulpmiddel om de pandemie te bestrijden en verdienen bedrijven een bepaald rendement op hun investeringen – maar waar ligt de grens? Het is duidelijk dat een booster die elk kwartaal door (zeer) jong en oud moet worden genomen deze bedrijven in staat zal stellen een gestage groei met dubbele cijfers te realiseren. Is dat het scenario waarmee rekening moet worden gehouden? Is dat ook wat er nodig is voor de volksgezondheid?

Is iedereen wel in staat gesteld een goed afgewogen keuze voor vaccinatie te maken?

Sommige regeringen lijken deze kant op te redeneren. Oostenrijk, Duitsland, Australië, Frankrijk, Canada en vele andere landen hebben vaccinatie, inclusief boosters (nagenoeg) verplicht gesteld of zijn van plan dit te doen. Een betere businesscase is nauwelijks denkbaar. Mensen worden min of meer gedwongen om het product massaal te gebruiken – zelfs als dat een vaccin betreft dat op basis van een voorwaardelijke vergunning in de context van een noodsituatie is toegelaten tot de markt.⁶ De verkorte validatieprocedure komt hierbij goed van pas, want Europese lidstaten bieden de fabrikant financiële compensatie bij toekomstige claims die zien op een verborgen gebrek van een vaccin dat niet bekend was op het moment van toelating.⁷ In een verkort validatietraject komt immers minder aan het licht. Wat niet weet, wat niet deert? In de reclameboodschappen waarin de vaccins worden aangeprezen wordt deze informatie per abuis niet gemeld, ook niet dat de eerste klinische studies pas in 2023 afgerond zijn en er eigenlijk nog niets te zeggen is over de langetermijneffecten.⁸ Is iedereen daarmee in staat gesteld een goed afgewogen keuze voor vaccinatie te maken?

Accepteren aandeelhouders dat COVID slechts een tijdelijke melkkoe is?

Hoe het ook zij, elk regeringsbesluit in de richting van drang of dwang resulteert direct in een miljardencontract voor de vaccinleveranciers. Waarschijnlijk is een driemaandelijkse vaccinatie geen realistisch scenario, maar een herhaalde jaarlijkse injectie voor de gehele bevolking is volgens de CEO van Pfizer goed mogelijk.⁹ Kan er een sterkere prikkel zijn voor lobbyisten van de farmaceutische industrie om beleidsmakers ervan te overtuigen dat dit voor iedereen het beste is? Of accepteren aandeelhouders dat COVID slechts een tijdelijke melkkoe is?¹⁰ We kunnen alleen maar hopen dat de besluitvorming – in bestuurs-, regerings- én achterkamers – volgens de hoogste ethische normen verloopt.

Vanuit het perspectief van publieke gezondheid is een gedempt marktpotentieel een reëel scenario. Het zou goed kunnen dat een jaarlijkse injectie voor enkel de kwetsbaren voldoende zal zijn in de post-pandemische wereld – zoals we dat kennen van de griepprik. Of één injectie per vijf jaar voor degenen die erom vragen – zoals bij een reizigersvaccin. Niet goed voor de COVID-vaccinmarkt waarschijnlijk. Of ‘erger nog’: slechts éénmalig (en vrijwillig) een nieuw en zeer effectief vaccintype toedienen dat minstens tien jaar bescherming biedt tegen een ernstig ziekteverloop. Het is niet ondenkbaar dat wetenschappers er uiteindelijk in slagen een breed beschermend coronavirusvaccin te ontwikkelen – een type dat kan beschermen tegen allerlei SARS-CoV-2 virusvarianten van de toekomst. De kans op succes is klein, maar niet nul. Anders zou CEPI – een samenwerking tussen publieke, private, filantropische en maatschappelijke organisaties – niet $200 miljoen investeren in dergelijke ontwikkelingen.¹¹ Maar zou een partij die zo’n effectief vaccin introduceert wel welkom zijn als dat het einde betekent van een businesscase van $100 miljard?

Ogenschijnlijk zijn er ernstige medische zorgen

Ondanks dat niemand kan voorspellen hoe dit zal uitpakken, moet de huidige strategie dringend worden herzien. Tenminste, volgens de hoofdredacteuren van BMJ – een toonaangevend en gerespecteerd medisch-wetenschappelijk tijdschrift. Zij verzoeken om onmiddellijke vrijgave van de ruwe data van de klinische studies waarin de mRNA-vaccins zijn getest, zodat die data onafhankelijk kunnen worden onderzocht.¹² Vorige week verklaarden de redacteuren dat “transparantie de sleutel is tot het opbouwen van vertrouwen en een belangrijke weg vormt naar het beantwoorden van legitieme vragen over de werkzaamheid en veiligheid van vaccins en behandelingen”. Er zou geen reden moeten zijn voor het achterhouden van deze gegevens. Ogenschijnlijk zijn er ernstige medische zorgen – niet alleen van ‘wappies’ maar ook van gerenommeerde artsen en wetenschappers – die grondig onderzoek rechtvaardigen. Onderzoek dat mogelijk en waarschijnlijk invloed heeft op toekomstige COVID-vaccinatiestrategieën. Zullen de farmaceuten deze data daadwerkelijk beschikbaar stellen? Ook als dat aantoont dat sommige gebreken al wel te voorspellen waren, waarmee de vrijwaring door regeringen komt te vervallen?

Zal de lobby tegen beter weten in doorgaan?

Wat die onafhankelijke studies ook zullen uitwijzen, herhaaldelijk boosteren zal waarschijnlijk geen deel uitmaken van de toekomstige tactiek na de recente waarschuwing van het Europees Geneesmiddelenbureau EMA over risico’s van deze boosterinjecties voor het immuunsysteem en de menselijke gezondheid.¹³ “Herhaalde boosterdoses om de vier maanden kunnen uiteindelijk het immuunsysteem uitputten”, aldus de EMA.

De voorspelde marktgroei voor COVID-vaccins is dus allerminst zeker. Zal dat acceptabel zijn voor alle belanghebbenden, of zal de lobby tegen beter weten in doorgaan en met open armen worden ontvangen?

De auteur is CEO van een toonaangevend bedrijf binnen de life sciences.

Referenties

Een lobby voor gezondheid of miljarden omzet?

Een lobby voor gezondheid of miljarden omzet?

Deel dit bericht op Social Media!

Related Posts

De marketing tools van VWS: Denktank Desinformatie

Wie behandelt de Covid patiënt: zijn arts of de inspecteur?

Monddood: u zult niet spreken over de risico’s van vaccins